Antigonos I Monophthalmos

Antigonos I Monophthalmos Ἀντίγονος Ὁ Μονόφθαλμος
382 - 301 v.Chr.
ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΝΤΙΓΟΝΟΥ ("[munt] van koning Antigonos").
Pretendent-koning Macedonische Rijk
Periode	306 - 301 v.Chr. (samen met Demetrius; feitelijk beheersten zij slechts delen van Anatolië en de Levant)
Voorganger	Alexander IV
Opvolger	geen; Macedonische Rijk opgesplitst
Vader	Philippos
Dynastie	Antigoniden

Antigonos I Monophthalmos (Ἀντίγονος ὁ Μονόφθαλμος, de eenogige) (382 v.Chr. – 301 v.Chr.) was een Macedonische generaal van Philippus II en Alexander de Grote. In 306 v.Chr. werd hij basileus en stichter van de dynastie van de Antigoniden, die na zijn dood heerste in Macedonië.

Hij deed mee aan de verovering van het Perzische Rijk als strategos van de geallieerde Grieken van de Korinthische Bond en als satraap van Phrygië; hij onderscheidde zich door de Perzische soldaten in Anatolië te verslaan in 332 v.Chr. Doordat hij aan het hoofd van zijn satrapie kon blijven na de Rijksdeling van Babylon, die volgde na de dood van Alexander, speelde hij een cruciale rol tijdens de diadochenoorlogen, eerst als vertrouweling van Antipater, en later voor zijn eigen ambities na de dood van de Macedonische regent. Hij overwon in de slag bij Gabiene zijn rivaal Eumenes in 316 v.Chr. en verklaarde daarna de oorlog aan Kassander en Ptolemaeus. Tussen 315 v.Chr. en 314 v.Chr. beval hij het decreet van Tyrus, waarbij hij de vrijheid aan de Grieken gaf en stichtte de Nesiotische Bond, een confederatie die zich concentreerde op de Cycladen.

De vrede van 311 v.Chr. versterkte zijn greep op een deel van Azië, terwijl zijn zoon Demetrius oorlog voerde in Griekenland en controle nam over Athene in 307 v.Chr. om later Ptolemaeus te verslaan bij Salamis in Cyprus en het beleg van Rhodos te beginnen. Deze successen spoorden Antigonos aan om zichzelf koning (basileus) te verklaren in 306 v.Chr. en om het gevecht in Griekenland verder te zetten. Maar toen hij tegenover een alliantie van de andere diadochen kwam te staan, waaronder de belangrijkste Seleucus en Lysimachus waren, werd hij verslagen en gedood in de slag bij Ipsus en werd zijn grondgebied verdeeld onder de overwinnende diadochen.

Door zich voor te doen als kampioen van de vrijheid van de Griekse steden, zijn politieke daden en de eerste van de diadochen te zijn om zich tot koning te verklaren, wordt hij door een aantal historici beschouwd als de stichter van het Hellenisme.