Bisschoppensynode

Een bisschoppensynode is een gremium in de Katholieke Kerk dat door paus Paulus VI op 15 september 1965 werd opgericht in zijn motu proprio Apostolica Sollicitudo.

Een bisschoppensynode is een overlegorgaan, enerzijds tussen de paus en de bisschoppen, en anderzijds tussen de bisschoppen onderling, waarbij met uitgenodigde specialisten - over belangrijke zaken die de gehele wereldkerk aangaan - kan gediscussieerd worden. Een bisschoppensynode dient de collegialiteit met de paus en tussen de bisschoppen onderling te bevorderen zoals gewenst door het Tweede Vaticaans Concilie.

Overigens was Paulus VI met Apostolica sollicitudo de concilievaders voor. Binnen het Concilie heerste een opvatting dat er een synode moest komen die het medebestuur over de Kerk zou krijgen. Paulus vond dat te ver gaand en vaardigde dit motu proprio uit, vooruitlopend op de besluitvorming van het Concilie.^[1]

Er worden drie soorten bisschoppensynoden onderscheiden:

• de Gewone;
• de Buitengewone, bijvoorbeeld per continent gehouden in de aanloop tot het jubeljaar 2000;
• de Bijzondere, zoals die voor Nederland, gehouden in 1980.

Vanaf de derde Gewone Bisschoppensynode schrijft de paus een zogenaamde Postsynodale Apostolische Exhortatie, waarin hij de beraadslagingen beschrijft en op basis van de aanbevelingen van de synode zijn conclusies, aangaande de onderwerpen van de synode, aan de wereldkerk bekendmaakt. Deelnemers aan de gewone synode worden door de nationale bisschoppenconferenties aangewezen, waarbij het aantal afgevaardigden afhangt van de omvang van de conferentie. Zo hebben de Verenigde Staten vier afgevaardigden, en België en Nederland elk een. Overigens dient de paus de voordracht van de bisschoppenconferenties nog goed te keuren.^[2]

Een zogenoemde synoderaad bereidt en zit de synoden voor. Hij volgt ook de uitwerking ervan. Deze synoderaad bestaat uit bisschoppen welke door de vorige synode zijn aangeduid en vervolgens door de paus zijn benoemd. Daarnaast is er een secretariaat, met momenteel (2021) kardinaal Mario Grech als secretaris-generaal. Sinds 6 februari 2021 is voor het eerst een van de plaatsvervangend secretarissen een vrouw: Zuster Nathalie Becquart.^[3]

1. ↑ Thomas J. Reese, Inside the Vatican. The politics and Organization of the Catholic Church, Cambridge Massachusetts, Londen, 1996 ISBN 0-674-93260-9, pp 42-69 geeft een overzicht van de geschiedenis van de bisschoppensynode. Voor het ontstaan ervan: aldaar, 42.
2. ↑ Thomas J. Reese, op. cit., 43
3. ↑ Trouw 7 februari 2021