De bok is een scheepstype, dat behoort tot de Zuid Hollandse bouworde.[1] De oorsprong van de bok ligt in het gewest Holland. De bok werd daar massaal gebruikt voor het winnen van turf in de laagveengebieden. Kort na 1600 emigreerden turfstekers naar de laagveengebieden in Noordwest-Overijssel en in de achttiende eeuw naar Zuidoost- Friesland. De bok emigreerde mee en het scheepstype paste zich in deze regio's aan de omstandigheden aan. Zo ontstond bijvoorbeeld de punter, de marktpraam en Friese bok met tent.
Op basis van onderzoek naar bouwkenmerken van meer dan vierhonderd houten bedrijfsvaartuigen heeft G.J. Schutten een zevental bouwordes gedefinieerd. Binnen een bouworde hebben bedrijfsvaartuigen overeenkomstige kenmerken. De Zuid-Hollandse bouworde kent zeventien verzamelingen. Elke verzameling kent vrijwel overeenkomstige scheepstypes. De overeenkomsten binnen een dergelijke verzameling zijn erg groot, maar kunnen soms per polder, dorp of regio verschillen. Van de zeventien verzamelingen worden hieronder vier verzamelingen genoemd.
in Holland verdween de bok na 1900 zeer snel van het water. De turfwinning was niet meer rendabel en schippers met een bok stapten niet over op andere vormen van transport. Ook het transport van zand vanuit de duinen kwam rond 1900 ten einde, vanwege toenemend gebruik van kunstmest.
Na 1900 blijft de duiding bok bestaan in de betekenis van een drijvend werkschip.[2]
- ↑ Schutten,, Gerrit (2004). Verdwenen schepen. Walburg Pers, 158, 233. ISBN 90.5730.298.5.
- ↑ Zeijl van, Aad (15 mei 2022). Scheepmakers, Schippers en Schuiten. LVBHB, 126. e.v.. ISBN 9789082295870.