Craniosynostose

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

Craniosynostose
Kind met voortijdige sluiting (craniosynostose) van de sutura lambdoides. Zie de zwelling aan de rechterkant van het hoofd.
Synoniemen
Nederlands	craniostenose[1]
Coderingen
ICD-10	Q75.0
Portaal    Geneeskunde

Craniosynostose^[1] betekent samengroeiing van schedelbeenderen en slaat op voortijdige vergroeiing van schedelnaden die bij kinderen normaliter langer openblijven. Hierdoor ontstaan misvormingen van het gelaat en de schedel.

De schedel is opgebouwd uit een aantal botelementen, die onderling verbonden zijn en beweegbaar door de naden. Hierdoor kan tijdens de geboorte het baringskanaal worden gepasseerd en krijgen de hersenen de mogelijkheid uit te groeien zonder binnen de schedel bekneld te raken. De schedel moet gelijk op groeien met de hersenen, maar ook met de ogen en de neusbijholten.

De groei vanuit de naden is in de regel voltooid rond de leeftijd van 8 jaar. Als een schedelnaad te vroeg dichtgaat, blokkeert op die plek de groei. Ter compensatie zal extra groei plaatsvinden bij naden die nog open zijn. Afhankelijk van welke naad te vroeg sluit, ontstaat dan een typische schedelvorm.

Alle naden hebben hun eigen naam. Alle afwijkende schedelvormen hebben ook hun eigen naam. Zo kennen we acht schedelvormen:^[2][3]

• bootschedel – scafocefalie
• wigschedel – trigonocefalie
• brede schedel – brachycefalie
• scheve schedel – plagiocefalie
• scheef achterhoofd – occipitale plagiocefalie
• vlak achterhoofd – pachycefalie
• torenschedel – oxycefalie
• klaverbladschedel – trifyllocefalie

De boven beschreven schedelvormen komen dikwijls voor zonder verdere lichamelijke afwijkingen; we spreken dan van een geïsoleerde craniosynostose. Deze komt bij ongeveer een op de zestienhonderd geboorten voor.

Als er wel andere lichamelijke afwijkingen voorkomen, bijvoorbeeld in het gezicht, aan de handen en aan de voeten, gaat het om een ingewikkelder ziektebeeld en spreken we van een craniosynostosesyndroom of craniodysostose.

1. ↑ ^{a b} Everdingen, J.J.E. van, Eerenbeemt, A.M.M. van den (2012). Pinkhof Geneeskundig woordenboek (12de druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.
2. ↑ 'Craniosynostose', Nederlandse Vereniging voor Neurochirurgie (NVvN). Gearchiveerd op 2 februari 2023.
3. ↑ 'Craniosynostose', Neurochirurgisch Centrum Nijmegen (NCCN)