Een cruisemaatschappij is een bedrijf dat cruiseschepen exploiteert. Het is actief in twee aparte sectoren, namelijk de transportsector en die van het amusement; de bedrijven beschikken dan meestal over zowel kapiteinen en hotelmanagers.
Nadat de noodzaak van trans-Atlantische scheepvaart voor personenvervoer in de jaren 60 van de 20e eeuw was weggevallen, begaven veel rederijen zich in de markt voor cruisevaart. Een voorbeeld hiervan is Cunard Line dat tegenwoordig onderdeel is van Carnival Corporation & plc.
De vijf grootste cruisemaatschappijen zijn Carnival, Royal Caribbean Cruises, MSC Crociere, Star Cruises en Louis Cruise Lines. Sectororganisatie Cruise Lines International Association telde begin 2020:[1]
Sommige maatschappijen behoren echter uiteindelijk tot dezelfde groep.[2]