Declinatie (astronomie)

Declinatie (dec) is in de astronomie de positie van een hemelobject ten opzichte van de hemelevenaar. Het is een coördinaat die niet door de draaiing van de Aarde om haar as varieert, en die gebruikt wordt in het equatoriale coördinatenstelsel met declinatie en uurhoek en in het equatoriale coördinatenstelsel met declinatie en rechte klimming. De uurhoek varieert wel door de draaiing van de Aarde om haar as, de rechte klimming niet. De plaats van bijvoorbeeld een ster tussen de andere sterren wordt vaak aangeduid met de declinatie en rechte klimming. Deze veranderen allebei veel langzamer dan coördinaten die variëren door de draaiing van de Aarde om haar as. Ze veranderen alleen door de echte verandering van de positie van de ster ten opzichte van de Zon, en doordat de Aarde om de Zon draait.

De declinatie geeft de positie van het object ten noorden (+) van de hemelevenaar aan of ten zuiden (−) daarvan. De grootte van de declinatie wordt aangegeven in booggraden, die worden ingedeeld in zestig boogminuten, die weer worden ingedeeld in zestig boogseconden. Een object op de hemelevenaar heeft een declinatie van 0 graden. De declinatie van een object dat op de positie van een hemelpool staat is 90 graden.

Naast het eeuwenoude sexagesimale stelsel om de booggraad op te delen in minuten en seconden, is ook de decimale opdeling in gebruik, kortweg decimale graad genoemd. Als voorbeeld voor de ster Sirius wordt dan de 'Declinatie' -16,716116° i.p.v. −16° 42' 58".