Back F-nommer Afrikaans عدد البؤرة Arabic Лік дыяфрагмы BE-X-OLD Относителна апертура Bulgarian এফ-নাম্বার Bengali/Bangla Nombre f Catalan Clonové číslo Czech Blendenzahl German Αριθμός διαφράγματος ανοίγματος Greek F-number English
Het diafragmagetal of de diafragmawaarde (ook wel F-getal of openingsverhouding genoemd) is een begrip uit de optica dat onder andere in de fotografie en astronomie gebruikt wordt. In de (vooral fotografische) praktijk worden de begrippen diafragmagetal en apertuur vaak door elkaar gebruikt.
Het diafragmagetal van een lens of lenzenstelsel is gelijk aan de brandpuntsafstand (ƒ) gedeeld door de apertuur (D), de diameter van de intreepupil:
Daar het diafragmagetal de verhouding tussen twee lengtes is, is het dimensieloos. Zowel bij een lensopeningdiameter van 17 mm met een lens met 34 mm brandpuntsafstand als bij een lensopeningdiameter van 25 mm met een lens met 50 mm brandpuntsafstand is het diafragmagetal 2. Dit wordt genoteerd als ƒ/2 of ƒ2 of 1:2, de notatie in de praktijk geeft een groter getal bij een kleinere opening. Als "ƒ/2" als deling wordt gezien met ƒ de brandpuntsafstand dan is de uitkomst de lensopeningdiameter.
Onder de intreepupil wordt verstaan het door de vóór het diafragma gelegen lens- of spiegelcomponenten gevormde beeld van het diafragma. Zie Dikke lens voor meer informatie. In de praktijk wordt deze diameter gewoonlijk de „diameter van de diafragma-opening” genoemd.
Het diafragmagetal heeft niet alleen invloed op het lichtverzamelend vermogen van een lens of lenzenstelsel, maar ook op de scherptediepte en de bokeh.
| Gebruikelijke diafragmagetallen | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Notatie | ƒ/1 | ƒ/1,4 | ƒ/2 | ƒ/2,8 | ƒ/4 | ƒ/5,6 | ƒ/8 | ƒ/11 | ƒ/16 | ƒ/22 | ƒ/32 | ƒ/45 | ƒ/64 |
| Diafragmagetal zelf | 1 | 1,4 | 2 | 2,8 | 4 | 5,6 | 8 | 11 | 16 | 22 | 32 | 45 | 64 |
Het laagste getal komt overeen met de grootst mogelijke diameter van de intreepupil; dit wordt de lichtsterkte van het objectief genoemd.
Een objectief met een diafragma van ƒ/1,4 heeft de dubbele lichtsterkte van een objectief waarbij de kleinste waarde ƒ/2 is. De constructie van lichtsterke objectieven vraagt niet alleen meer materiaal, maar het is ook ingewikkelder, om afbeeldingsfouten te beperken. Daarom zijn lichtsterke objectieven in het algemeen veel duurder dan minder lichtsterke. Voor extreme brandpuntsafstanden geldt dit nog meer; extreem lichtsterke objectieven zijn meestal standaardobjectieven of korte teleobjectieven.