Domesticatie van planten is het domesticatieproces van genetische verandering bij planten onder invloed van cultivatie door de mens. De vroegste vormen van domesticatie tot voor de mens nuttige gewassen zullen onbewust zijn geweest. Sinds het begin van de domesticatie zo'n 12.000 jaar geleden zijn uit meer dan 160 families ongeveer 2500 plantensoorten gedomesticeerd, waarvan er nu nog zo'n 200 gebruikt worden. Landbouw werd mogelijk gemaakt door de domesticatie van dieren en planten.
Deze overgang heeft een dusdanig belangrijke invloed gehad dat deze de neolithische revolutie wordt genoemd. Dit stimuleerde een specialisatie, een grotere productie dan de behoeften en een sedentaire levenswijze, wat een voorwaarde was voor de daaropvolgende sterke bevolkingsgroei en het ontstaan van de vroege beschavingen.
Lang werd gedacht dat er een beperkt aantal centra waren van waaruit akkerbouw zich verspreidde. Tegenwoordig worden minstens twaalf[1] en mogelijk meer dan twintig[2][3] genencentra onderscheiden van waaruit akkerbouw zich verspreidde. Elk centrum heeft in ten minste één graan- en één peulvruchtsoort gedomesticeerd, om zo te beschikken over een zetmeel- en een eiwitbron. Zo werden in de Vruchtbare Sikkel tarwe, gerst, erwten en linzen gedomesticeerd en in Oost-Azië rijst en soja. In elk van de belangrijkste centra is een andere graansoort gedomesticeerd, zoals tarwe, gerst, mais, sorgo en rijst. Deze gewassen voeden tegenwoordig de meerderheid van de menselijke bevolking.
Na de aanvankelijke domesticatie volgde veelal een verdere selectie om bepaalde gewenste eigenschappen te verkrijgen. Deze positieve selectie kon te maken hebben met voorkeuren voor de manier van voedselbereiding, minder arbeidsintensief om te oogsten en te verwerken, smaak en uiterlijk of nieuwe omgevingen. Binnen veel soorten ontstond zo door deze gewasdiversificatie een grote variëteit. Deze plantenveredeling was veelal een bewuster proces dan de voorafgaande domesticatie.
De opkomst van grote beschavingen laat vaak een groei zien van het aantal domesticaties. Dit was onder meer het geval rond de Gele Rivier in het Chinese rijk van de mythische Huang Di (de Gele Keizer), bij het Nieuwe Rijk in het Oude Egypte, het vroege Romeinse Rijk rond de Middellandse Zee en de Oostelijke Han toen die richting de noordelijke Mekongvallei trokken.