Eigendomsrecht

Het volle eigendomsrecht is het meest omvattende recht dat een natuurlijk of rechtspersoon of een collectief kan hebben met betrekking tot een goed of zaak. Het bestaat uit de exclusieve bevoegdheid om te bepalen hoe een goed of zaak wordt gebruikt, mits dit gebruik niet strijdt met rechten van anderen en de op wettelijke voorschriften en regels van ongeschreven recht gegronde beperkingen daarbij in acht worden genomen (usus of ius utendi), uit het recht op de opbrengst die er mee kan worden behaald (fructus of ius fruendi), het recht het gebruik en het benutten van gebruik en opbrengst aan een ander te ontzeggen en het recht om er in juridische zin over te beschikken (abusus of ius abutendi). Elk van deze drie rechten maakt onderdeel (pars dominii) uit van het gehele recht van eigendom.

Het eigendomsrecht wordt geregeld door een heersend rechtssysteem van een volk of land. Het kan zijn opgedeeld in meerdere ondergeschikte rechten die minder ver gaan en elk afzonderlijk kunnen worden verkregen of overgedragen. De manier waarop eigendomsrechten in een samenleving zijn geregeld is een van de meest fundamentele onderdelen van een maatschappijordening, onder meer omdat dit de economische verhoudingen kan bepalen. Gedurende lange tijd werden in meerdere culturen grote groepen mensen uitgesloten van het recht op eigendom, zoals vrouwen, vreemdelingen en horigen. In Nederland konden getrouwde vrouwen tot 1957 niet zelfstandig eigendom verwerven, in België tot 1958.

Wanneer een natuurlijke persoon iets in eigendom heeft, heet dit particulier-, privaat- of privé-eigendom; iets dat eigendom is van een gemeenschap heet gemeenschappelijk of collectief eigendom; eigendom in handen van een staat heet publiek eigendom of staatseigendom. De rechthebbende van de eigendom van een zaak of goed wordt in België en Nederland eigenaar genoemd. Sinds de afschaffing van het feodalisme heeft iedere burger in België en Nederland het recht goederen in eigendom te hebben.

Particuliere eigendom is niet van alle tijden en gold niet in alle culturen. Van vroeg middeleeuwse Germaanse stammen wordt vermoed dat ze het niet kenden, daar behoorde alles toe aan de stam.^[1]

1. ↑ (en) Andersson, Karl, The Germanic Tribes: History, Migrations, Timeline & Legacy. Nordic Perspective (21 oktober 2022). Geraadpleegd op 11 oktober 2023.