Elektronentransportketen

De elektronentransportketen is een reeks van membraangebonden eiwitcomplexen die de overdracht van elektronen katalyseren, om zo protonen (H⁺-ionen) over een membraan te pompen. Elektronen, afkomstig uit energierijke stoffen, worden stapsgewijs door de keten doorgegeven, op basis van oplopende elektronegativiteit. Tijdens dit doorgeven worden er H⁺-ionen over het membraan getransporteerd, iets waarmee energie kan worden gegenereerd. De elektronentransportketen is opgebouwd uit grote enzymen en enkele kleine elektronendragers, zoals ubichinon en cytochromen.

Het doel van een elektronentransportketen is het aanleggen van een gradiënt van protonen. De energie die in dit gradiënt is opgeslagen, zal gebruikt worden om adenosinetrifosfaat (ATP) te produceren door middel van het enzym ATP-synthase. Bij aerobe organismen eindigt de stroom van elektronen met zuurstof (O₂). Bij anaerobe organismen worden andere elektronenacceptoren gebruikt, zoals nitraat.

In eukaryoten bevindt de elektronentransportketen zich in de binnenste membranen van mitochondriën. Binnen mitochondriën worden voedingsstoffen verbrand (onder andere in de citroenzuurcyclus) en daarbij ontstaat het energierijke molecuul NADH. Deze levert zijn elektronen aan het eerste eiwitcomplex in de keten (Complex I). In fotosynthetiserende organismen, zoals planten, bevindt zich een elektronentransportketen in de chloroplast. Energie uit licht wordt hier gebruikt om elektronen uit water te splitsen. Bij bacteriën en archaea bevinden de elektronentransportketens zich in het plasmamembraan.