Essenen

De Essenen waren een joodse religieuze stroming die actief was tussen ± 150 v.Chr. en 70 n.Chr., toen de Romeinen de Joodse Opstand neersloegen.

De Essenen worden soms gelijkgesteld met de sekte in Qumran (zie verderop), vlak bij de Dode Zee, omdat Plinius de Oudere schreef dat de Essenen bij de Dode Zee woonden.^[1] Maar die gelijkschakeling is onjuist. Zowel Philo als Flavius Josephus vermeldden dat er ongeveer 4000 Essenen waren,^[2] terwijl de nederzetting in Qumran plaats bood aan ten hoogste 400 personen. Josephus schreef ook dat de Essenen in diverse steden woonden.^[3]

Belang

Er is relatief veel bekend over de Essenen en de Qumran-sekte, vooral door de ontdekking van de Dode Zee-rollen bij Qumran, met daarin Bijbelcommentaren en documenten als het Verbond van Damascus (waarvan in 1897 al middeleeuwse afschriften waren gevonden in Egypte), archeologische opgravingen, Josephus, Plinius de Oudere en Philo. De Essenen worden in het Nieuwe Testament niet genoemd.

Het gegeven dat er zo veel bronnen zijn over de Essenen, inclusief zeer beroemde primaire bronnen (de Dode Zee-rollen), maakt dat het belang van de Essenen regelmatig wordt overschat of dat hun opvattingen bijvoorbeeld worden gezien als kenmerkend voor het judaïsme in de tijd van Jezus. Van de sadduceeën, een partij in dezelfde periode, is geen enkele primaire bron bewaard gebleven en de opvattingen van de farizeeën moeten met veel moeite worden "gereconstrueerd" aan de hand van latere rabbijnse literatuur. Terwijl deze laatste partijen veel belangrijker waren in die periode, krijgen ze door het ontbreken van primaire bronnen vaak onvoldoende aandacht in vergelijking met de Essenen. Ten slotte moet in gedachten worden gehouden dat alle partijen en sektes slechts een minderheid waren en een afwijking van het "gewone" judaïsme.^[4]

1. ↑ Plinius de Oudere: Naturalis Historia 5.15.17
2. ↑ Philo: Ieder goed mens is vrij 75
   Josephus: Oude Geschiedenis van de Joden 18.20. Gearchiveerd op 10 januari 2023.
3. ↑ Josephus: Joodse Oorlog 2.124; het woord "stad" mag breed worden opgevat
4. ↑ E.P. Sanders (1992): Judaism — Practice & Belief 63 BCE - 66 CE, SCM Press, Londen