Fabriekssysteem

Het fabriekssysteem is een manier van productieorganisatie waarbij loonarbeiders bijeen worden gebracht rond speciale machines in één ruimte, de fabriek. Het productieproces wordt gekenmerkt door mechanisering en arbeidsdeling.

Tot de industriële revolutie was er vooral sprake van huis- en plattelandsnijverheid op relatief kleine schaal met een geringe arbeidsdeling. Met de industrialisatie en de komst van kapitaalintensieve machines veranderde dit. Doordat de productiemiddelen buiten het bereik van de arbeiders lagen, veranderden ook de arbeidsverhoudingen. De arbeid werd uitgevoerd als loonarbeid en de arbeiders verloren hun zelfstandigheid. Waar zij eerst hun eigen werktempo konden bepalen, waren zij nu gebonden aan de werktijden van de fabriek, wat andere eisen stelde aan het arbeidsethos. Ook werden wonen en werken nu volledig gescheiden. De werkomgeving en het arbeidsritme veranderden dan ook drastisch met de introductie van het fabriekssysteem. Het systeem had ook grote invloed op administratieve taken doordat kantoorarbeid op een vergelijkbare wijze werd georganiseerd.