Gandalf (personage)

Gandalf
Tolkien-personage
Andere namen	Mithrandir (Sindarijns: De Grijze Pelgrim), Olórin (Quenya: Dromer), Gandalf de Grijze, Gandalf de Witte, De Witte Ruiter, Stormkraai, Incánus, Tharkûn, Gandalf Grijsmantel, de Grijze Zwerver, Grijsbaard
Titel	Istari
Geslacht	Man
Afkomst	Maia, Ainur
Familie
Vader	Ilúvatar

Gandalf (Quenya: Olórin) is een van de hoofdpersonen uit de boeken De Hobbit en In de ban van de ring van J.R.R. Tolkien. Hij is de istar die de jonge Hobbit Frodo Balings helpt bij diens taak: de Ene Ring van het kwaad te vernietigen om zo Midden-aarde te redden. Gandalf staat ook bekend als Gandalf de Grijze (Engels: Gandalf the Grey), Mithrandir, de Grijze Zwerver (Engels: The Gray Wanderer) en vriend van alle Vrije Volkeren.

Gandalf is, samen met Merlijn, een van de archetypische tovenaars in de westerse fictie. Zijn rol is die van de goedwillende, wijze man die de plannen van de kwade krachten in de wereld probeert te dwarsbomen. Meestal wordt hij uitgebeeld als een oude man met een lange baard, een puntmuts en een staf. Gandalf is een bekwaam tovenaar, maar gebruikt zijn spreuken spaarzaam en probeert veelal met raad en beraadslagen de koers van de wereld te beïnvloeden.

Voor velen is Gandalf "gewoon een tovenaar", een bemoeizieke oude man, wiens voornaamste eigenschap zijn ongewone vaardigheid met vuurwerk is. Gandalf ziet eruit als een kleine oude man met een lange witte baard en borstelige wenkbrauwen. Hij draagt een grote blauwe hoed, een lange grijze mantel, een zilveren sjaal, enorme zwarte laarzen en een staf.

Tolkien haalde zijn inspiratie voor Gandalf vermoedelijk bij de Noordse god Odin. Onder andere zijn hoge hoed, staf en wijsheid zijn overeenkomsten waaruit blijkt dat Tolkien voor Gandalf (en ook andere elementen en personages uit The Lord of the Rings) te rade ging bij de Noordse en Germaanse mythologie.