Gelijkspanning

Gelijkspanning is een elektrisch potentiaalverschil tussen twee punten dat in de tijd stabiel blijft. Ook spreekt men wel van gelijkspanning als een potentiaalverschil tussen twee punten niet van teken wisselt, maar overigens wel in grootte kan veranderen. Dit in tegenstelling tot wisselspanning, waarbij het potentiaalverschil meestal met een vaste frequentie wisselt als functie van de tijd.

Gelijkspanning wordt opgewekt in bijvoorbeeld een batterij, zonnecel^[1] of galvanisch element. Wisselspanning wordt meestal opgewekt door rotatie zoals bij een dynamo of generator. Energietransport door middel van gelijkspanning is een iets efficiëntere manier dan met wisselspanning,^[2] vanwege het skineffect dat optreedt bij wisselstroom.

Wisselspanning is relatief eenvoudig om te zetten naar gelijkspanning door middel van gelijkrichting met behulp van bijvoorbeeld een bruggelijkrichter.^[3] Om gelijkspanning daarentegen om te zetten naar een stabiele wisselspanning is meer complexe elektronica nodig of een omvormer bestaande uit een gelijkstroommotor die een wisselstroomgenerator aandrijft. Het gebruik van gelijkspanning wordt in de dagelijkse praktijk daardoor tot een relatief lage spanning beperkt. Enkele toepassingen van gelijkspanning:

• accu's en batterijen in allerlei mobiele apparaten
• Accu's, bijvoorbeeld in auto's, geven een gelijkspanning af en worden met een gelijkstroom weer opgeladen.
• Treinen en trams in Nederland en België rijden op gelijkstroom.
• hoogspanningsgelijkstroom

1. ↑ of fotovoltaïsche cel
2. ↑ PCM. Gelijkstroom vs wisselstroom: alle verschillen, 1 augustus 2018.
3. ↑ of diodebrug