Gemeentevrij gebied

Een gemeentevrij gebied is een gebied dat niet tot een gemeente behoort. Mensen die in een gemeentevrij gebied wonen, vallen dus niet onder de bevoegdheid van een lokaal gevestigd bestuur, maar onmiddellijk onder die van een hogere administratieve eenheid, zoals een provincie, staat of nationale regering.

Het merendeel van de landen kent geen gemeentevrije gebieden. Voorbeelden hiervan zijn België en Nederland, waar het bij wet bepaald is dat iedere plaats een lokale (gemeentelijke) bestuurslaag heeft. De weinige landen die wel gemeentevrije gebieden kennen, hanteren deze enkel uitzonderlijk. Zo staan enkele zeer afgelegen Noorse eilanden (zoals Jan Mayen en Bouveteiland) direct onder het landsbestuur. In Tsjechië zijn bijvoorbeeld vier militaire basissen gemeentevrij.

De Verenigde Staten, Canada en Australië zijn uitzonderingen, aangezien het overgrote deel van hun grondgebied gemeentevrij is. Vooral in de VS en Canada gaat het daarenboven niet enkel over de uitgestrekte onbewoonde gebieden die beide landen tellen, maar zijn ook ettelijke duizenden dorpen gemeentevrij (unincorporated).