Georgius Macropedius

Georgius Macropedius
Portret van Macropedius door Philip Galle (1572), gedicht door Benito Arias Montano
Algemene informatie
Volledige naam	Joris van Lanckvelt
Geboren	23 april (?) 1487
Geboorte­plaats	Gemert
Overleden	eind juli 1558
Overlijdensplaats	's-Hertogenbosch
Land	Habsburgse Nederlanden
Beroep	Pedagoog, toneelschrijver
Werk
Genre	Schoolboeken, toneelstukken
Stroming	Moderne Devotie, Renaissancehumanisme
Bekende werken	Hecastus, Epistolica
Dbnl-profiel
Portaal    Literatuur Onderwijs

Georgius Macropedius, geboren als Joris van Lanckvelt, (Gemert, 23 april (?) 1487 – 's-Hertogenbosch, eind juli 1558) was een Nederlandse humanist, pedagoog en toneelschrijver.

Macropedius volgde de Latijnse school te 's-Hertogenbosch. Na zijn studie sloot hij zich aan bij de Broeders van het Gemene Leven, een spirituele gemeenschap die zich afzette tegen het verval in de Rooms-Katholieke Kerk. Door middel van zelfstudie bereidde hij zich voor op het priesterschap en op het geven van onderwijs.

Hij ging lesgeven aan de Latijnse school waar hij opgeleid was en werd na enkele jaren als rector gedetacheerd naar de Latijnse school in Luik. Na drie jaar werd hij benoemd tot rector van de Latijnse school in 's-Hertogenbosch en weer drie jaar later tot rector aan de Latijnse school in Utrecht. Op zeventigjarige leeftijd nam hij ontslag in Utrecht en keerde hij terug naar 's-Hertogenbosch, waar hij overleed tijdens een pestepidemie.

Als jonge twintiger begon Macropedius met het schrijven van toneelstukken in het Neolatijn, het Latijn dat in die tijd in grote delen van Europa gebruikt werd als voertaal van de wetenschappelijke gemeenschap. Hij schreef zowel kluchten als serieuze stukken en ontwikkelde zich tot de grootste Latijnse toneelschrijver van de zestiende eeuw.

Macropedius gaf zelf ook les aan de scholen waarvan hij rector was. Gebaseerd op zijn ervaringen als docent en vanuit zijn humanistische opvattingen over pedagogiek schreef hij een aantal schoolboeken. Deze boeken hebben veel bijgedragen aan de onderwijshervorming van die eeuw in de Nederlanden en een aantal andere Europese landen.

Na het overlijden van Macropedius hadden zijn leerboeken nog een tijdlang veel invloed en werden zijn toneelstukken nog gespeeld. Niet alleen in de Nederlanden, maar ook in Duitsprekende gebieden, in Scandinavië en in Engeland. Vanaf het midden van de zeventiende eeuw raakten Macropedius, zijn schoolboeken en zijn toneelstukken in vergetelheid.

Eind negentiende eeuw werd Macropedius herontdekt. Vanaf die tijd zijn regelmatig publicaties verschenen over Macropedius – en vooral over zijn toneelstukken – van de hand van Europese en Amerikaanse wetenschappers. De wetenschappelijke belangstelling voor Macropedius houdt in de eenentwintigste eeuw aan en zijn toneelstukken worden weer gespeeld, soms in het Latijn en vaak in vertaling.