Het Gouden Penseel is een literatuurprijs die sinds 1973 jaarlijks wordt toegekend aan het best geïllustreerde kinderboek van het afgelopen jaar. De prijs wordt uitgereikt door de Stichting CPNB.
Het Gouden Penseel kan alleen worden uitgereikt aan een kinderboek dat in Nederland is uitgegeven. In 2011 werd voor het eerst het werk van een buitenlandse illustrator bekroond met het Gouden Penseel, namelijk van Blexbolex (Bernard Granger) uit Frankrijk.
Daarnaast kan de jury sinds 1981 nog twee boeken bekronen met het Zilveren Penseel, waarvoor ook buitenlandse kunstenaars in aanmerking komen, mits het werk waarvoor zij bekroond worden in het Nederlands is gepubliceerd. Ook wordt het Gulden Palet uitgereikt aan een jong talent.