Back Gelre Afrikaans خيلدرز Arabic Герцагства Гелдэрн Byelorussian Гелдерн (херцогство) Bulgarian Kontelezh Gelder Breton Comtat de Gueldre Catalan Geldernské vévodství Czech Hertugdømmet Geldern Danish Herzogtum Geldern German Duchy of Guelders English
| Hertogdom Gelre | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Land binnen het Heilige Roomse Rijk (1339-1648) Deel van Gulik-Kleef-Berg (1538-1543) Gewest van de Habsburgse Nederlanden (1543-1648) Eén der Zeven Verenigde Nederlanden (1648-1795) | |||||
| |||||
| |||||
| Kaart | |||||
.svg)
| |||||
| Het Hertogdom Gelre en het Graafschap Zutphen rond 1350. | |||||
| Algemene gegevens | |||||
| Hoofdstad | Geldern (1096-1347) Nijmegen (1347-1543) Arnhem (1543-1795) | ||||
| Regering | |||||
| Regeringsvorm | hertogdom | ||||
| Dynastie | Huis Gelre (1339-1371) Huis Gulik (1383-1423) Huis Egmont (1423-1473) Huis Valois-Bourgondië (1473-1493) Huis Egmont (1493-1538) Huis van der Mark (1538-1543) Huis Habsburg (1543-1648) geen (1648-1747) Huis Oranje-Nassau (1747-1795) | ||||
| Staatshoofd | hertog | ||||
| Plv. staatshoofd | stadhouder | ||||
Het hertogdom Gelre, meer volledig ook als hertogdom Gelre en graafschap Zutphen omschreven,[1] is een voormalig hertogdom in het oosten van Nederland (provincie Gelderland), alsmede in Nederlands Noord- en Midden-Limburg en het daaraan grenzende noordwesten van de Duitse Nederrijn. Vanaf begin 12e eeuw vielen de leenheren van Gelre onder het Keurvorstendom Keulen, Utrecht en Münster, in 1339 verwierf de graaf van Gelre de titel van hertog. In 1543 voegde keizer Karel V met geweld het hertogdom toe aan zijn Nederlandse bezittingen (Traktaat van Venlo).
Gelre was in de middeleeuwen een van de belangrijkste vorstendommen in de Lage Landen en bestond destijds uit de kwartieren Zutphen, Veluwe, Nijmegen en het Overkwartier (Noord- en Midden-Limburg en een deel van de huidige deelstaat Nordrhein-Westfalen).
- ↑ onder meer in 1339: Geschiedenis van Gelderland op:geldersarchief.nl en in 1675: Gedenkwaardigheden uit de geschiedenis van Gelderland: deel. Reinald III. en ... Isaak Anne Nijhoff: books.google.nl. In Gelderland boden de Staten in dat jaar aan stadhouder Willem III de titel van hertog aan, die hij noodgedwongen moest weigeren na zeer negatieve reacties van Zeeland en de stad Amsterdam; ook hier moest hij genoegen nemen met het stadhouderschap. Zie: rijksmuseum.nl. Gearchiveerd op 23 april 2023.