Javaanse Surinamers

Javaanse Surinamers
Javaanse contractarbeiders in Suriname
Verspreiding	Suriname   73.975 (2012)  Nederland   21.700 (2008)  Frans-Guyana   2.800
Taal	Surinaams-Javaans, Nederlands, Sranantongo
Geloof	Islam, christendom, hindoeïsme, boeddhisme, javanisme
Verwante groepen	Javanen
Portaal    Landen & Volken

Javaanse Surinamers zijn een bevolkingsgroep in Suriname met een Javaanse en bij uitbreiding Indonesische achtergrond.

De eerste leden kwamen op 9 augustus 1890 aan en waren door de Nederlandse kolonisators uit toenmalig Nederlands-Indië aangevoerd. Na de afschaffing van de slavernij in Suriname had men nieuwe arbeidskrachten nodig voor de plantages. Aanvankelijk werden hiervoor Brits-Indiërs aangevoerd, maar dat had meerdere nadelen. Zij waren onder andere geen Nederlandse onderdanen, waardoor men ze niet volledig naar eigen goeddunken kon gebruiken en de goodwill van de Britten nodig had. Deze problemen, gecombineerd met een toenemende invloed van Oost-Indië op het denken van het Ministerie van Koloniën, zorgden er uiteindelijk voor dat men in 1890 begon met het verschepen van Nederlands Oost-Indiërs.

In totaal kwamen 32.956 mensen van Nederlands Oost-Indië als contractarbeiders naar Suriname. Iets meer dan 26% van hen keerde terug naar hun thuisland. Ongeveer 24.000 immigranten bleven in Suriname. In de census van 2012 telden hun nakomelingen 73.975 leden in Suriname, naast nog een aantal mensen van gemengde afkomst.

Sinds de tweede helft van twintigste eeuw zijn veel Javanen vanuit Suriname geëmigreerd, zodat ook buiten Suriname grote groepen Javaanse Surinamers te vinden zijn. Een eerste groep vertrok in 1954 naar het pas onafhankelijke Indonesië en vestigden zich op West-Sumatra. Tijdens en na de onafhankelijkheid van Suriname vertrokken veel Javanen, net als leden van andere Surinaamse bevolkingsgroepen, naar Nederland. Een kleinere gemeenschap bestaat in Frans-Guyana.

De Javaanse Surinamers zijn erin geslaagd een groot deel van hun Javaanse cultuur te behouden. Ze spreken nog altijd een variant van de Javaanse taal, het Surinaams-Javaans, beoefenen hun traditionele religies en ook andere culturele tradities, zoals het Javaanse toneel. Wel hebben zij in in de loop van de tijd aan hun veranderde omstandigheden aangepast. Het Surinaams-Javaans kent bijvoorbeeld veel leenwoorden uit het Nederlands, Sranan, Sarnami en tot kleinere schaal het Indonesisch, wat voornamelijk komt door de populariteit van Indonesische films.

De Javaanse immigratie wordt in Suriname elk jaar als nationale feestdag op 9 augustus herdacht.^[1]

1. ↑ Waterkant, "Herdenking Javaanse Immigratie in Suriname" (9 augustus 2014). Gearchiveerd op 20 juni 2023.