Klankwet

Een klankwet is een begrip in de historische taalkunde, dat strikt genomen twee verschillende, zij het nauw verwante betekenissen heeft.

In zijn eerste en eigenlijke betekenis is een klankwet een stelling die zegt dat een bepaalde klankontwikkeling regelmatig is. Een voorbeeld: "Een Middelnederlandse doffe e aan het woordeinde valt weg in het Nieuwnederlands" (als in Middelnederlands bedde > Nieuwnederlands bed).

Preciezer geformuleerd: een klankwet zegt dat

1. in een bepaalde taal (in het voorbeeld: het Nederlands)
2. in een bepaalde periode (in het voorbeeld: bij de overgang van het Middel- naar het Nieuwnederlands)
3. onder bepaalde condities (in het voorbeeld: aan het woordeinde; maar dat hoeft niet, want ook ongeconditioneerde klankwetten komen voor)
4. een klank (of een groep van klanken) altijd op dezelfde manier verandert (in het voorbeeld: de doffe e verdwijnt).

Het belang van de vier genoemde punten voor een goed begrip van wat een klankwet is, zal in dit artikel verduidelijkt worden.

In zijn tweede, daarvan afgeleide betekenis is een klankwet de regelmatige klankontwikkeling zelf die zo'n stelling in de historische taalkunde beschrijft.