De Kluisberg (Frans: Mont de l'Enclus) is een heuvel in de Vlaamse Ardennen, op de grens van Vlaanderen en Wallonië. De Kluisberg is 141 meter hoog.
De heuvel maakt deel uit van een heuvelrug die zich in oost-west richting uitstrekt tot de Oudenberg in Geraardsbergen.
De heuvel ligt in twee gemeenten die naar de Kluisberg genoemd zijn: de Vlaamse gemeente Kluisbergen en de Waalse gemeente Mont-de-l'Enclus. Tot in 1963 (vastlegging van de taalgrens) lag de heuvel volledig binnen de provincie Oost-Vlaanderen. Op de top ligt het bosgebied Kluisbos; op de flanken komen meerdere hellingen met een eigen naam voor, zoals Le Horlitin (centraal op de zuidkant van de heuvel) en de Knokteberg (aan het oostelijk einde van de heuvel).
De Kluisberg is een omvangrijk natuur- en recreatiegebied. Op de top zijn verscheidene toeristische tearooms en restaurants gevestigd. Op de top van de berg ligt een in onbruik geraakte uitkijktoren. De toren zou tijdens de godsdiensttwisten gedurende de 16e eeuw gediend hebben als schuilplaats voor de Bosgeuzen en later als uitkijkpost voor het leger van Napoleon Bonaparte.
De naam Kluisberg zou afkomstig zijn van een op de berg in het Kluisbos aanwezige kluizenaarswoning. Er zijn diverse verhalen hierover. De koning der Franken Childerik I zou in de kluizenaarswoning door een kluizenaar zijn grootgebracht. In een andere legende uit 1148 zouden Iwein van Aalst en Daniel van Dendermonde bij hun terugkeer van de kruistocht overnacht hebben bij een kluizenaar in het Kluisbos die een valsemunter bleek te zijn (de munten werden op grote aambeelden ('enclumes') geslagen, vandaar de Franse naam Mont de l'Enclus).
-
Wegwijzer op de Kluisberg -
Toerisme en horeca op de Kluisberg
