Het Kozakkenkruis (Oekraïens: Козацький хрест, Kozatskyj chrest) is een heraldisch kruis, een verkort kruis pattée, dat wordt gebruikt door de Kozakken, de Zaporozka Sitsj en de Oekraïense krijgsmacht.[1][2]
Behalve als embleem van legereenheden wordt het symbool ook gebruikt op wapens en vlaggen van Oekraïense oblasts, regio’s en plaatsen. Het is een veelvoorkomend symbool in de Oekraïense heraldiek en op orden, onderscheidingen en medailles van Oekraïne. Ook wordt het symbool gebruikt in aangrenzende gebieden in het zuiden van Rusland.
Het kruis ontleent zijn naam aan de Kozakken, leden van gemilitariseerde zelfbesturende gemeenschappen, die vanaf de late middeleeuwen de steppen bewoonden in het zuiden van het huidige Oekraïense grondgebied.
De kleur rood die op Oekraïense wapens wordt gebruikt is vaak karmozijnrood, een traditionele kleur van de Kozakken.[3] Dit is ook de hoofdkleur van diverse zeventiende-eeuwse vaandels en wimpels van de Kozakken die in het Zweedse Armémuseum worden tentoongesteld en waarop het kruis ook is afgebeeld.[4]