Leven

Zie Leven (doorverwijspagina) voor andere betekenissen van Leven.

Leven Fossiel voorkomen: Archaïcum – heden (3370–0 Ma)
Plantengroei op bergtoppen in Nieuw-Zeeland
Taxonomische indeling
Domeinen en supergroepen Cellulair leven Domein Bacteria Domein Archaea Domein Eukarya Niet-cellulair leven[a] Virussen Viroïden
Portaal    Biologie

Leven is een natuurlijk proces dat plaatsvindt in complexe, georganiseerde dynamische structuren – organismen genaamd.^[1] Levende organismen houden hun eigen bestaan in stand door middel van biologische processen, zoals interne regulatie, stofwisseling en voortplanting. Bekende levensvormen zijn planten, dieren, schimmels, algen en bacteriën. De wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van levende wezens en levensverschijnselen heet biologie.

Er zijn in de loop van de geschiedenis veel definities van het concept 'leven' voorgesteld. Er bestaat echter geen sluitende omschrijving die het onderscheid tussen de levende natuur en de overige werkelijkheid scherp aangeeft, en die bovendien alle bekende organische systemen omvat.^[2] De moderne biologie definieert leven voornamelijk door de verrichtingen die een levend wezen vertoont, te karakteriseren: handhaving van het inwendig milieu, stof- en energiewisseling met de omgeving, groei en ontwikkeling, aanpassing aan de omgeving, reactie op stimuli en evolutie.^[3]

De diversiteit van levensvormen is ondergebracht in taxonomische systemen. In het verleden gebeurde dit in de eerste plaats door morfologische en anatomische kenmerken van fossiele en recente soorten te vergelijken. Ook de embryonale ontwikkeling, levenscyclus en geografische verspreiding van levende wezens boden hierbij houvast. Met de opkomst van de moleculaire biologie kon men ook aan de hand van genetische informatie verwantschappen tussen organismen vaststellen en evolutionaire trends traceren, en inschatten wanneer de verschillende verwantschapslijnen uit elkaar zijn gegaan.

Levende wezens zijn opgebouwd uit biochemische moleculen. Nucleïnezuren als DNA en RNA vormen in alle organismen de basis van erfelijkheid; deze moleculen dragen de instructies voor de aanmaak van eiwitten die op hun beurt ten grondslag liggen aan alle levensprocessen.^[4] Volgens de huidige inzichten is het leven minstens 3,5 miljard jaar geleden op Aarde ontstaan. Hoewel er geen sterke aanwijzingen zijn voor het bestaan van buitenaards leven, is het in toenemende mate onderwerp van wetenschappelijk onderzoek.^[5]

Citefout: Er bestaat een label <ref> voor de groep "kleine-letter", maar er is geen bijbehorend label <references group="kleine-letter"/> aangetroffen

1. ↑ (en) Gómez-Márquez, J. (2021). What is life?. Molecular Biology Reports 48 (8): 6223–6230. DOI: 10.1007/s11033-021-06594-5.
2. ↑ Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam Holderegger
3. ↑ Citefout: Onjuist label <ref>; er is geen tekst opgegeven voor referenties met de naam Schulze
4. ↑ (en) Raven, PH. & Johnson, GB. (2002). Biology. McGraw-Hill Education, "Part I: The Molecular Basis of Life". ISBN 978-0-07-112261-0.
5. ↑ (en) Cockell, CS. (2020). Astrobiology: Understanding Life in the Universe. John Wiley & Sons, "Chapter 1: Astrobiology". ISBN 978-1-119-55035-8.