Ligand

Voor de biochemische betekenis, zie Ligand (biochemie)

Een ligand is een molecuul of een ion dat een vrij elektronenpaar heeft, dat kan worden gebruikt om een binding te vormen met een metaal of een metaalion. De metaal-ligandbinding kan worden beschreven als de interactie tussen een lewisbase en een lewiszuur. Ligand is afgeleid van het Latijnse ligare, dat binden betekent.

In de figuur hiernaast is de structurele kern weergegeven van het tetradentaat-ligand dat voorkomt in verbindingen als hemoglobine en chlorofyl. Het vrije elektronenpaar op de centrale stikstofatomen, eventueel na afgifte van de waterstofatomen, zijn de elektronen die voor de vorming van de coördinatieverbinding of het complex zorgen. Hét voorbeeld van deze groep verbindingen is ethyleendiaminetetra-azijnzuur dat vooral bekend is onder de afkorting EDTA.

Liganden komen als onderdeel van complexe ionen of moleculen in oplossingen voor, maar zij kunnen ook worden in vaste stoffen ingebouwd. Water treedt ook vaak als ligand op, in een kristalstructuur spreekt men dan van kristalwater.

Bij liganden wordt onderscheid gemaakt tussen: