Macedonische kwestie

De Macedonische kwestie was de machtsstrijd om de regio Macedonië, die zich in de periode vanaf ca. 1830 tot 1945 afspeelde. Men kan echter stellen dat de kwestie nog voortduurt, omdat het onderwerp nog steeds gevoelig ligt in de regio, en zich in 2001 in de republiek Macedonië nog een Albanese opstand heeft voorgedaan.

De regio Macedonië is een etnisch diverse regio. Er wonen etnische Grieken (Griekse Macedoniërs), Bulgaren, Turken, Aroemenen, Serviërs, Albanezen, Roma en Slavische Macedoniërs. Belangrijkste partijen in de kwestie waren Servië/Joegoslavië, Griekenland, Bulgarije, en in het begin ook het Ottomaanse Rijk. Voor 1912 was het gebied deel van het Ottomaanse Rijk. Na veel strijd en twee Balkanoorlogen werd het gebied vlak voor de Eerste Wereldoorlog tussen Servië, Griekenland en Bulgarije verdeeld. In die oorlog kreeg Bulgarije het Servische en Griekse deel als beloning voor zijn alliantie met Duitsland en Oostenrijk-Hongarije, maar toen de centrale mogendheden verloren, schonken de overwinnaars Engeland en Frankrijk aan Servië en Griekenland meer zelfs dan hun was afgenomen terug. Opnieuw zou Bulgarije in 1940 en tijdens de Tweede Wereldoorlog de zijde van Duitsland kiezen en daarvoor Grieks-Macedonië en daarnaast ook Thracië mogen annexeren. En opnieuw werd dat na de oorlog en de Duitse nederlaag teruggedraaid. Uiteindelijk kwam een definitieve verdeling in 1945 tot stand tussen Griekenland en Joegoslavië. In het noorden van Griekenland (Grieks Macedonië) brak een guerrilla uit van communisten die zich verbonden met de Macedonische minderheid ter plaatse. Pas in 1953 was de opstand met westerse hulp onderdrukt maar wel ten koste van de Slavisch-Macedoniërs die als landverraders werden beschouwd en hun culturele rechten verloren. Velen vluchtten over de grens en de achtergeblevenen zijn sindsdien gedwongen vergriekst (gehelleniseerd). Het Joegoslavische deel werd de deelrepubliek Macedonië en in 1991 onafhankelijk onder de naam Republiek Macedonië. In Griekenland zelf heet de historische regio ook Macedonië en wordt de naam als exclusief Grieks beschouwd, zodat de benaming voor de onafhankelijke republiek niet erkend en bestreden wordt met een boycot. In Bulgarije is de Slavisch Macedonische minderheid zich met veel tegenwerking aan het organiseren, omdat daar de Macedoniërs als Bulgaren en niet als een minderheid gelden, zie: OMO Ilinden-Pirin.