Melancholie, zwartgalligheid of weemoed is een gemoedstoestand die neigt naar depressie en zich kenmerkt door een verdrietige kijk op het verleden of een onvervuld verlangen. De naam is afkomstig van het Griekse μέλας (melas: zwart) en χολή (cholè: gal). Een ongebruikelijke Franse benaming is atrabilaire van het Latijnse atra bilis, wat hetzelfde betekent. Zwarte gal is een van de vier lichaamssappen, humores, volgens de leer van Claudius Galenus. Deze sappen zijn slijm, bloed, zwarte gal en gele gal.