Het begrip molenbiotoop wordt gebruikt om de omgeving waarin een molen functioneert aan te duiden. Doordat biotoop letterlijk "leefomgeving" betekent, is het woord hier dus in figuurlijke zin gebruikt. Een molenbiotoop kent een aantal elementen, waarbij echter steeds de open ruimte en de vrije toegankelijkheid een grote rol spelen.
Het begrip Molenbiotoop werd voor het eerst gebruikt door de heer E. Smit jr. in 1973. Naar verluidt heeft de heer Smit de uitdrukking Molenbiotoop ontleend aan de vogelbescherming, met de verklaring dat een bepaalde vogelsoort het best gedijt in een bepaalde biotoop.