Morfine

Voor de gelijknamige film, zie Morfine (film).

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.

Morfine
Chemische structuur
structuurformule
Farmaceutische gegevens
Beschikbaarheid (F)	20–30% via mond
Distributievolume (Vd)	1,8 l/kg
Metabolisatie	hepatisch 70-90% nieren 10-30 %
Halveringstijd (t1/2)	2-3 uur
Uitscheiding	nieren 90% gal 10%
Gebruik
Geneesmiddelengroep	Opioïden
Subklasse	narcotische analgetica
Merknamen	MS Contin, MSIR, Avinza, Kadian, Oramorph, Roxanol
Indicaties	pijn en ontsteking
Voorschrift/recept	ja
Toediening	oraal, SC, IM, IV
Risico met betrekking tot
Zwangerschapscat.	C
Databanken
CAS-nummer	57-27-2
ATC-code	N02AA01
PubChem	148818
DrugBank	APRD00215
Farmacotherapeutisch Kompas	Morfine
Chemische gegevens
Molecuulformule	C17H19NO3
IUPAC-naam	(5α,6α)-7,8-Didehydro-4,5-epoxy-17-methylmorfinaan-3,6-diol
Molmassa	285,4 g/mol
Portaal    Geneeskunde

Morfine is een in de geneeskunde veelgebruikte krachtige narcotische pijnstiller. De apotheker Friedrich Sertürner isoleerde in 1804 het alkaloïde morfine ${\displaystyle {\ce {C_{17}H_{19}NO_3}}}$ als een van de werkzame bestanddelen van opium. Het is dus een opiaat. De naam morfine is ontleend aan de god Morpheus uit de Griekse mythologie. Hoewel morfine in principe geheel synthetisch kan worden gemaakt, wordt de grondstof waar morfine uit wordt geëxtraheerd, de ruwe opium, nog steeds door de papaverplant geleverd. Morfine is opgenomen in de lijst van essentiële geneesmiddelen van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO en valt onder de opioïden.

Morfine wordt voorgeschreven in de hoogste klasse van de pijnladder van de WHO. Indicaties om morfine voor te schrijven zijn acute ernstige pijn bijvoorbeeld na een operatie, een hartinfarct en bij asthma cardiale. Morfine wordt eveneens ingezet voor palliatieve zorg, bij chronische hevige pijn zoals in het terminale stadium van een ziekte. Daarnaast wordt morfine gebruikt als premedicatie voor anesthesie en als pijnstiller tijdens de operatie. Morfine wordt ingezet als pijnbestrijding bij palliatieve sedatie. Morfine wordt voor acute pijnstilling parenteraal toegediend, subcutaan, intramusculair, intraveneus of bij peridurale anesthesie. Als onderhoudsdosering wordt het in de vorm van zetpillen en als drank ingezet.

Een diagnostische bijwerking zijn kleine pupillen, miose. Een van de veel voorkomende bijwerkingen van morfine is misselijkheid. Om misselijkheid te verhelpen wordt een anti-emeticum zoals metoclopramide gegeven. Constipatie is een van de bijwerkingen van opioïden, dus ook van morfine.