De Nederlandse kampioenschappen zwemmen worden georganiseerd door de KNZB, en zijn onder te verdelen in twee categorieën: langebaan (50m) en kortebaan (25m). De kampioenschappen op de langebaan vinden over het algemeen plaats in de periode april t/m juni. De kortebaan kampioenschappen vinden altijd plaats in december. Onder andere in 1999 en 2003 werden er in plaats van de kortebaan kampioenschappen, winterkampioenschappen gehouden op de langebaan. Sinds de ONK kortebaan 2007 zijn de kampioenschappen veranderd in een "open" toernooi waardoor er ook buitenlanders deel kunnen nemen. In 2008 werden ook de langebaan kampioenschappen opengesteld voor buitenlandse zwemmers.