Het noordelijk realisme is een kunststroming die in de 20e eeuw in Nederland ontstond.
Oorspronkelijk in gang gezet door de Groep van de figuratieve abstractie, ook wel 'De Groep', aan de Rijksakademie te Amsterdam, tot 1980 'het bolwerk van de figuratieve kunst', wendden zich tegen het einde van de 20e eeuw en het begin van de 21e eeuw meer kunstenaars tot het realisme. Deze stijlstroming verplaatste zich na 1980 naar het noordoosten van Nederland (Groningen, Friesland, Drenthe), doordat veel (na de 'machtsovername' door 'de abstracten' op de Rijksakademie teleurgestelde) figuratieve kunstenaars daar de 'ruimte' zochten en vonden.