| Noordkasteel | ||
|---|---|---|
 ]
| ||
ingang caponnière]
| ||
| Locatie | Antwerpen, België | |
| Coördinaten | 51° 15′ NB, 04° 24′ OL | |
| Algemeen | ||
| Bouwmateriaal | aarde, baksteen | |
| Eigenaar | deel Stad Antwerpen deel Vlaams Gewest | |
| Gebouwd in | 1860-1865 | |
| Gesloopt in | deel in 1881 deel in 1909 | |
| Monumentale status | bouwkundig erfgoed | |
| ||
restant verdedigingsgracht
| ||
Het Noordkasteel was een citadel die werd gebouwd in 1862 op het grondgebied van het verdwenen polderdorp Oosterweel. De voornaamste opdracht ervan was de verdediging van de bocht van Oosterweel aan de Schelde te Antwerpen.
Het Noordkasteel verving het kleinere Fort Ferdinand dat in 1812 was opgericht door Napoleon Bonaparte.
Het Noordkasteel was het meest noordelijke fort en het sluitstuk van de vesting rond Antwerpen. Deze vesting werd afgebroken in de 20e eeuw om plaats te maken voor de Ring rond Antwerpen, de R1.
Reeds in 1881, negentien jaar na de bouw, werd het grootste deel van het Noordkasteel afgebroken om plaats te maken voor het Amerikadok en het Afrikadok wegens uitbreiding van de haven van Antwerpen. Hier was jarenlange discussie aan voorafgegaan. De plannen voor beide dokken dateerden al van 1872, maar de bouw van de dokken kon pas aanvatten in 1882. In 1910 werd het Noordkasteel officieel afgeschreven als militair gebied.