Back قاعدة نووية Arabic Нуклеотидна база Bulgarian নিউক্লিয়োবেস Bengali/Bangla Dušična baza BS Nukleová báze Czech Nukleinbase Danish Nukleinbasen German Νουκλεοβάση Greek Nucleotide base English Nukleobazo Esperanto
Een nucleobase is een base die als onderdeel van RNA en DNA samen met een andere nucleobase een basenpaar kan vormen. De meest voorkomende nucleobasen zijn cytosine, guanine, adenine, thymine en uracil, respectievelijk afgekort met C, G, A, T en U. Andere nucleobasen zijn xanthine en hypoxanthine, gemuteerde vormen van respectievelijk guanine en adenine, en afgekort als X en HX. Zij komen niet van nature voor in de genetische code, behalve door mutatie, maar wel als intermediair bij de vorming van nucleobasen.[1]
De basen C, G, A en T (compact in alfabetische volgorde opgesomd als ACGT[2]) komen voor in het DNA, terwijl de basen C, G, A en U voorkomen in het RNA. Het DNA bestaat uit een dubbelstreng en de basen komen in paren voor, gebonden door waterstofbruggen. Adenine vormt met thymine een paar, gebonden door twee waterstofbruggen. Cytosine en guanine vormen een paar, gebonden door drie waterstofbruggen. In RNA vormen cytosine en guanine ook een paar, maar wordt thymine vervangen door uracil, dat met adenine een paar vormt ook gebonden door twee waterstofbruggen.