Nucleomorf

Diagram van een door vier membranen omgeven chloroplast (door secundaire endosymbiose). Rechts is de rudimentaire nucleomorf zichtbaar.

Een nucleomorf is een op een kern gelijkende structuur die bij een plastide hoort. De nucleomorf is een rudimentair overblijfsel van een celkern van de bij een secundaire endosymbiose opgenomen alg.^[1] Het voorkomen van een nucleomorf vormt een belangrijke aanwijzing van de endosymbiontentheorie. Bij primaire endosymbiose neemt een gastheercel een cel van een cyanobacterie op, die geen organellen heeft. In dit geval zal er dus ook geen nucleomorf zijn.^[1]

De opname van een alg (een fotoautotrofe eukaryoot) door een eukaryotische eencellige noemt men "secundaire endosymbiose". Dit leidt tot secundaire plastiden. Secundaire endosymbiose is vaak nog te herkennen aan de aanwezigheid van meer dan twee membranen om de plastiden en soms aan een rudimentaire kern (nucleomorf), afkomstig van de endosymbiont.^[2]

In enkele gevallen is bij secundaire en tertiaire endosymbiose de oorspronkelijke endosymbiont sterk gereduceerd en zijn hoogstens nog fragmenten van het plastide-genoom terug te vinden in de celkern van de gastheercel, in andere gevallen zijn er nog organellen van aanwezig. De kern kan gereduceerd zijn tot een 'nucleomorf' en is soms nog beperkt functioneel.

1. ↑ ^{a b} (en) Archibald, = J.M. & Lane, C.E. (2009). Going, Going, Not Quite Gone: Nucleomorphs as a Case Study in Nuclear Genome Reduction. Journal of Heredity 100 (5): 582–90. PMID 19617523. DOI: 10.1093/jhered/esp055.
2. ↑ (en) Reyes-Prieto A, Weber A, Bhattacharya D. (2007). The Origin and Establishment of the Plastid in Algae and Plants. Annual Review of Genetics 41 (1): 147–68. PMID 17600460. DOI: 10.1146/annurev.genet.41.110306.130134.