Omvolking, omvolkingstheorie of vervangingstheorie is een complottheorie over "het idee dat het 'eigen' (witte) volk en zijn 'eigen' witte cultuur worden verdrongen door mensen die als 'vreemd' worden beschouwd. De aanhangers van de omvolkingstheorie geloven dat er een plan is om – via immigratie van niet-westerse migranten en vluchtelingen – de witte bevolking van Europa te vervangen en dat dit systematisch georganiseerd wordt door zogenaamde 'elites'.[1] Een bekende omvolkingstheorie is "De grote vervanging" van Renaud Camus.
Omvolking is een germanisme van het Duitse 'Umvolkung'. In nazi-Duitsland had dit begrip oorspronkelijk betrekking op de politiek om voormalig Duitse gebieden na herovering om te volken. De gebieden zouden weer gegermaniseerd worden, door de daar woonachtige niet-Duitse bevolking om te volken tot Duitsers (door culturele assimilatie) dan wel te verdrijven en te vervangen door Duitse immigranten. Dit is dus precies het omgekeerde van het extreemrechtse model, dat juist stelt dat de eigen (blanke) gebieden zouden worden geïslamiseerd en omgevolkt tot moslimstaten.