Back Sobre l'origen del món Catalan On the Origin of the World English Sobre el origen del mundo Spanish Maailman alkuperästä Finnish Sur l'origine du monde French Sull'origine del mondo Italian O początku świata Polish Sobre a Origem do Mundo Portuguese O poreklu sveta Serbo-Croatian Tungkol sa Pinagmulan ng Mundo(Nag Hammadi) Tagalog
De Oorsprong van de wereld is een gnostisch geschrift, dat in een Koptische vertaling onderdeel was van de vondst van de Nag Hammadigeschriften in 1945. Er moet een oorspronkelijk Griekse tekst zijn geweest, maar daar is nooit iets van gevonden. De structuur van het verhaal is een van de meest complexe van de bij Nag Hammadi gevonden teksten.
De tekst werd in twee codices aangetroffen. Een vrijwel compleet handschrift in ongeschonden staat maakte deel uit van codex NHC, II. Een klein deel van de tekst was ook aanwezig in codex NHC XIII. Enkele fragmenten in een ander Koptisch dialect waren al eerder gevonden als onderdeel van Oxyrhynchus papyri. Pas na 1945 werd duidelijk dat deze fragmenten onderdeel waren van dit geschrift.
Het geschrift heeft zelf geen titel. In de decennia na 1945 werd het dan ook aangeduid als het Geschrift zonder titel. Dat bracht echter vaak verwarring met het Titelloze geschrift uit de Codex Brucianus. In toenemende mate wordt er dan ook op het vakgebied voor gekozen om de titel Oorsprong van de Wereld te hanteren. Dit is ook het feitelijke thema van het geschrift.
De inhoud van de Oorsprong van de Wereld is verwant aan het Wezen van de Wereldheersers. Er is op het vakgebied consensus, dat de basistekst van beide geschriften moet berusten op dezelfde bronnen. De Oorsprong van de Wereld heeft echter een structuur die veel complexer is. Dat is mede het gevolg van een aantal bewerkingen en toevoegingen die later moeten hebben plaatsgevonden. Er zijn dan ook inhoudelijke tegenstrijdigheden in de tekst. Een aantal bewerkingen verschijnt op abrupte wijze in het verhaal en maakt geen logische of samenhangende indruk. De meeste bewerkingen moeten zijn gedaan door een bewerker die aanhanger was van het valentinianisme, een invloedrijke stroming binnen de gnostiek. Er zijn in een later stadium een aantal typisch valentiniaanse noties aan de tekst toegevoegd. Er zijn echter ook bewerkingen die deze valentiniaanse noties weer trachten te nuanceren en mogelijk ook bewerkingen van een niet-gnostische christen.
De Griekse basistekst kan in de tweede eeuw geschreven zijn. Aan het eind van die eeuw of begin derde eeuw zijn de meeste valentiniaanse bewerkingen gedaan. De Griekse versie waar de nu bekende Koptische vertaling op berust moet dateren van eind derde of begin vierde eeuw. De aanname is, dat het hele proces van basistekst tot de laatste Griekse versie in Alexandrië heeft plaatsgevonden.