Een optimum is in de ecologie en de biologie een optimale of meest gewenste omstandigheid, en kan in een grafiek worden weergegeven. De grafiek is die van een wiskundige functie, met de getalsmatig uitgedrukte omstandigheid uitgezet op de x-as en de afhankelijke getalwaarde op de -as. De afhankelijke variabele bereikt zijn maximale waarde, de amplitude, als de onafhankelijke variabele, de omstandigheid een optimale waarde heeft.
Onafhankelijke variabelen die afwijken van het optimum zijn suboptimale of minder gunstige omstandigheden. Als de onafhankelijke variabele extreme waarden, minimaal of maximaal, aanneemt, is er mogelijk helemaal geen resultaat: de respons nadert tot 0. De waarde waarbij nog een geldig resultaat mag worden verwacht, dat wil zeggen een oogst, respons, gevolg of resultaat groter dan 0, heet de tolerantie.
| Lineair responsiemodel en responsiemodel voor de normale verdeling in de ecologie | |
| |
Lineair responsiemodel, met
|
Responsiemodel voor normale verdeling
|
De curve die het verband tussen een onafhankelijke variabele, de milieufactor, en een afhankelijke variabele, de respons van een populatie van een bepaalde soort organismen, weergeeft, heet optimumcurve. In veel gevallen kan deze wiskundig met de normale verdeling worden beschreven, met een (gewogen) gemiddelde en standaardafwijking.
Het begrip optimum of optimale waarde wordt, in verband met milieufactoren en hun invloed op levensprocessen, in de biologie en vooral in de planten- en dierfysiologie, en de ecologie gebruikt.