Parasaurolophus

Parasaurolophus Status: Uitgestorven, als fossiel bekend
Taxonomische indeling
Rijk: Animalia (Dieren) Stam: Chordata (Chordadieren) Klasse: Reptilia (Reptielen) Superorde: Dinosauria (Dinosauriërs) Orde: Ornithischia Onderorde: Cerapoda Infraorde: Ornithopoda Familie: Hadrosauridae Onderfamilie: Lambeosaurinae
Geslacht
Parasaurolophus Parks, 1922
Typesoort
Parasaurolophus walkeri Parks, 1922
Afbeeldingen op Wikimedia Commons
Parasaurolophus op Wikispecies
Portaal    Biologie Dinosauriërs

Parasaurolophus^[1][2] is een geslacht van uitgestorven plantenetende ornithischische dinosauriërs uit de groep van de Hadrosauridae dat ongeveer 76 tot 73 miljoen jaar geleden, in het Campanien, leefde in het gebied van het huidige Noord-Amerika.

De eerste fossielen van Parasaurolophus werden in 1916 of 1917 gevonden in Canada. Het geslacht kreeg in 1922 zijn naam die zoiets als 'verwant aan Saurolophus' betekent, toen de typesoort Parasaurolophus walkeri benoemd werd. Er zijn daarna nog drie soorten benoemd in het geslacht. Een daarvan wordt meestal als het aparte geslacht Charonosaurus beschouwd. P. tubicen en P. cyrtocristatus zijn vermoedelijk geldige soorten. Van alle soorten bij elkaar zijn in totaal maar weinig resten gevonden. Daaronder bevindt zich wel een aantal erg volledige schedels. Die gaven wetenschappers meer inzicht in een van de meest opvallende kenmerken van het geslacht: de schedelkam.

Parasaurolophus werd minstens een kleine acht meter lang en bijna drie ton zwaar. Hij had een lange, hoge en smalle romp. De achterpoten waren groot en krachtig en stelden het dier in staat snel te rennen. Spieren die vastzaten aan een hoge stijve staart dreven de dijbenen aan. Als hij langzaam liep, kon hij ook op alle vier de poten lopen. De voorpoten waren veel kleiner maar sterk gespierd om de romp te ondersteunen. De romp liep naar voren toe in een steile bocht naar beneden en ging daarna over in een lange S-vormige nek. Die droeg een op zich vrij kleine kop. Het hoofd werd naar achteren sterk verlengd door een lange schedelkam die aan het uiteinde naar beneden gebogen was. Bij P. tubicen was de kam hoger en bij P. cyrtocristatus korter en meer gebogen. De kam bestond uit de voorste snuitbeenderen die zo sterk uitgegroeid waren dat de neusbeenderen helemaal naar het achterhoofd gedrongen werden tot de onderkant van de kam. Door de kam liepen vele ingewikkelde luchtgangen. Het kan zijn dat die per soort in bouw verschilden. In de kaken stonden honderden tanden in drie rijen op elkaar. Ze werden steeds uit de tandkassen aangevuld en de twee oudste rijen sleten af om een snijrand te vormen. Met een knippende beweging werden vrij harde planten verwerkt die een hoornsnavel afbeet.

Het kan zijn dat Parasaurolophus in kudden leefde. Parasaurolophus is bij het grote publiek de bekendste hadrosauride geworden wegens de opvallende snuitkam. De wetenschappers zijn het niet eens over de vraag waarvoor de kam diende. Misschien kon er indruk mee gemaakt worden op soortgenoten of konden soorten ermee uit elkaar gehouden worden. De kam kon ook gebruikt worden om af te koelen. De meest populaire verklaring is dat er geluiden mee gemaakt konden worden, als met een trompet. Zo konden signalen gegeven worden aan andere leden van een kudde.

Binnen de Hadrosauridae behoort Parasaurolophus tot de Lambeosaurinae, een groep Euornithopoda die ook schedelkammen hebben, in allerlei vormen. Charonosaurus heeft een kam die lijkt op die van Parasaurolophus. Samen vormen ze de groep van de Parasaurolophini.

1. ↑ Parasaurolophus. www.prehistoric-wildlife.com. Geraadpleegd op 28-12-2022.
2. ↑ Fossilworks: Parasaurolophus. www.fossilworks.org. Geraadpleegd op 28-12-2022.