Philosophiae Naturalis Principia Mathematica

Voor de Principia Mathematica van Bertrand Russell en Alfred North Whitehead zie Principia Mathematica.

Philosophiae Naturalis Principia Mathematica (Lat.: "De wiskundige beginselen van de natuurfilosofie", kortweg de Principia^[1]) is een werk^[2] van Isaac Newton gepubliceerd op 5 juli 1687. Bekend is dat Newton het werk van ruim 500 pagina's schreef tussen augustus 1684 en april 1686 (minder dan twee jaar dus) naar aanleiding van een bezoek dat Edmond Halley aan hem bracht. Het is echter zeer waarschijnlijk dat hij zijn ideeën erover al eerder ontwikkelde omdat hij tegenover Halley gewag maakte van zijn oplossing voor het probleem van de banen van de planeten (de reden voor Halley's bezoek). Al in november 1684 zond hij hem en de Royal Society een uitgewerkte wiskundige beschrijving daarvan, onder de titel De motu corporum in gyrum (Over de beweging van lichamen in een baan), een artikel van negen pagina's. Hierop liet Halley weten dat de Royal Society graag meer van zulk werk zou ontvangen, en het ook zou uitgeven. Volgens ooggetuigen werkte Newton vervolgens bijna dag en nacht aan het boek. Toen Newton de Principia afgerond had, had de Royal Society echter net haar hele budget gespendeerd aan de uitgave van De historia piscium, een boek over vissen, geschreven door Francis Willughby. Dat boek verkocht zeer slecht, en uiteindelijk financierde Edmond Halley de eerste druk van de Principia. Het werk is een van de invloedrijkste publicaties ooit verschenen in de exacte wetenschappen.

1. ↑ Principia Mathematica is ook de titel van een werk van Russell en Whitehead.
2. ↑ De Principia is onderverdeeld in drie 'boeken', waarbij boek 1 en 2 samen De motu corporum vormen, en boek 3 De mundi systemate. De aanduiding 'boek' werd, anders dan tegenwoordig, vaak gebruikt om de hoofdindeling van een werk aan te geven. Tegenwoordig zouden we eerder 'deel' of (Engels) 'part' zeggen. Een 'boek' is dus iets anders dan een band. Newton's werk werd in één band uitgegeven.