Privatisering

Privatisering is het proces waarbij de eigendom van bedrijven en diensten overgaat van overheid naar de particuliere sector. Daarbij wordt publiek eigendom (zoals een staatsbedrijf) in particuliere handen gebracht.

Privatisering werd gestimuleerd door de ideologie achter de Washington consensus. Het is sinds de jaren tachtig van de twintigste eeuw met wisselend succes toegepast in vrijwel de gehele Westerse wereld.

In Nederland werden zo onder meer busmaatschappijen, energiebedrijven, en de postbank, posterijen en telefonie (PTT) geprivatiseerd.

Verzelfstandiging is een minder vergaand proces waarbij een overheidsbedrijf wordt omgevormd in een zelfstandig publiekrechtelijk of privaatrechtelijk bedrijf, maar waarbij de overheid de meerderheid van de aandelen in handen houdt. Verzelfstandiging kan een eerste stap zijn op weg naar privatisering.

Het tegenovergestelde van privatisering is nationalisering, waarbij de staat privé-bedrijven opkoopt of opeist. Er kan dan een wettelijk monopolie worden ingesteld wanneer een bedrijfstak is genationaliseerd. In beide gevallen wordt er vaak een beroep gedaan op het algemeen belang.

Privatisering in Rusland heeft een versterking van de inkomensongelijkheid tot gevolg gehad in dat land.^[1]

Een grootschalig onderzoek van het Transnational Institute (TNI) uit 2017^[2] concludeerde dat de privatiseringsgolf aan het omslaan is in renationalisatie vanwege tegenvallende prestaties op verschillende vlakken van geprivatiseerde bedrijven. ProRail is hiervan een voorbeeld in Nederland. Het onderzoek geeft een overzicht van 835 renationalisatieprojecten van lokale overheidsdiensten in meer dan 1600 steden verspreid over 45 landen.

1. ↑ Michael Alexeev, "The effect of privatization on wealth distribution in Russia", in: The Economics of Transition 7 (2) (1999), 449–465.
2. ↑ https://www.trouw.nl/samenleving/privatisering-wordt-wereldwijd-weer-volop-teruggedraaid~a6589cd2/