Het sarcomeer[1] of de contractiele eenheid[1] is de kleinste zich herhalende structuur die dient voor het samentrekken ('contractie') van spierweefsel.
Een sarcomeer is een bundel van twee verschillende microfilamenten: de relatief dikke myosine-filamenten bestaande uit het eiwit myosine en de dunnere actine-filamenten bestaande uit actine, tropomyosine en troponine. De actine- en myosinefilamenten overlappen elkaar deels, en kunnen actief ten opzichte van elkaar verschoven worden: als de spier samengetrokken is dan is de overlap maximaal, en als de spier ontspannen is dan is de overlap het kleinst.