Saudade is een woord uit het Portugees en het Galicisch. Het beschrijft de mengeling van gevoelens van verlies, gemis, afstand en liefde. In het Nederlands wordt het vaak vertaald met heimwee, melancholie of weemoed. Het is echter een van de moeilijkst vertaalbare woorden. In een onderzoek van Today Translations onder meer dan 1000 linguïsten werd saudade op de zevende plek van de moeilijkst vertaalbare woorden ter wereld geplaatst, één plaats lager dan het Nederlandse "gezellig".[1][2]
Het woord saudade komt uit het Latijn, van "solitas" (eenzaamheid) en is onder invloed van het woord "saudar" (groeten, herkennen) geëvolueerd tot saudade. Het is een van de meest voorkomende woorden in de Portugese liefdespoëzie en muziek. Het begrip is onlosmakelijk verbonden met de nationale zang van Portugal, de fado — een term die ook uit het Latijn komt, van het woord fatum (lot). Saudade is in Brazilië verbonden aan de bossanova. In Kaapverdië is saudade (of in het Kaapverdisch-Creools: sodade) verbonden met de morna, de nationale muziekstroming van de Kaapverdische eilanden. Sodade is ook de titel van een bekend lied van de Kaapverdiaanse zangeres Cesária Évora.
In Brazilië wordt op 30 januari de dia da saudade, "dag van de saudade" gevierd.