Smaad is in het Nederlandse strafrecht een belediging waarbij iemands eer of goede naam wordt aangetast door een concrete beschuldiging, die gedaan wordt met het doel daaraan ruchtbaarheid te geven. Wanneer smaad gepleegd wordt door middel van een geschrift, afbeelding of geluidsdrager spreekt men van smaadschrift.
Smaad en smaadschrift behoren tot de uitingsdelicten en zijn in Nederland als misdrijven al sinds de invoering van het Wetboek van Strafrecht in 1886 daarin strafbaar gesteld. Sindsdien zijn de bepalingen over smaad en smaadschrift door de wetgever niet wezenlijk veranderd. Ze zijn alleen aangepast aan technologische en maatschappelijke ontwikkelingen.
Smaad verschilt van andere beledigingsvormen door het vereiste van een concrete beschuldiging en door het doel daaraan ruchtbaarheid te geven. De beschuldiging hoeft niet onwaar te zijn; ook een beschuldiging die betrekking heeft op een ware gedraging kan smaden. Iemand die te goeder trouw kon aannemen dat de beschuldiging op waarheid berustte en bovendien het algemeen belang diende is echter niet strafbaar. Hetzelfde geldt voor iemand die handelde tot noodzakelijke verdediging. Onder omstandigheden kan ook de vrijheid van meningsuiting een veroordeling wegens smaad in de weg staan.
Laster is in het Nederlandse strafrecht een gekwalificeerde vorm van smaad. Er is sprake van laster wanneer alle bestanddelen van smaad vervuld zijn en de pleger bovendien weet dat de beschuldiging niet waar is.