Een staatsspoorweg is een spoorwegonderneming die van staatswege aangelegd is en/of geëxploiteerd wordt.
Gedurende de hele geschiedenis van de spoorwegen is er debat geweest over de vraag in welke mate de overheid zich met aanleg en exploitatie van spoorwegen moest bemoeien. De eerste spoorwegen in Engeland ontstonden in de 19e eeuw door particulier initiatief.