Thomas Isidore Noël Sankara | ||||
---|---|---|---|---|
Geboren | 21 december 1949 Yako, Frans Opper-Volta, Frans-West-Afrika | |||
Overleden | 15 oktober 1987 Ouagadougou, Burkina Faso | |||
Politieke partij | Parti Africain de l'Indépendance | |||
Partner | Mariam Sankara (1979-1987)[1] | |||
Handtekening | ||||
1ste president van Burkina Faso | ||||
Aangetreden | 4 augustus 1983 | |||
Einde termijn | 15 oktober 1987 | |||
Voorganger | Jean-Baptiste Ouédraogo (van Opper-Volta) | |||
Opvolger | Blaise Compaoré (staatsgreep) | |||
5e premier van Opper-Volta | ||||
Aangetreden | 10 januari 1983 | |||
Einde termijn | 17 mei 1983 | |||
President | Jean-Baptiste Ouédraogo | |||
Voorganger | Saye Zerbo | |||
Opvolger | Ambt afgeschaft | |||
|
Thomas Isidore Noël Sankara (Yako, 21 december 1949 – Ouagadougou, 15 oktober 1987) was een Burkinese militair, marxistische revolutionair en panafrikanist die president van Burkina Faso was vanaf zijn staatsgreep in 1983 tot aan zijn moord in 1987.
Nadat hij in 1983 tot premier was benoemd, leidden meningsverschillen met de zittende regering tot Sankara's uiteindelijke gevangenschap. Terwijl hij onder huisarrest stond, greep een groep revolutionairen later dat jaar namens hem de macht in een door het volk gesteunde staatsgreep.[2][3]
Op 33-jarige leeftijd werd Sankara president van de Republiek Opper-Volta en lanceerde een ongekende reeks sociale, ecologische en economische hervormingen. In 1984 hield Sankara toezicht op de naamswijziging van het land naar Burkina Faso ('Land van Onvergankelijke Mensen'), waarbij de bevolking Burkinabé ('rechtvaardige mensen') werd genoemd.[4][5] Zijn buitenlandse beleid was gericht op anti-imperialisme en hij wees leningen en kapitaal af van organisaties zoals het Internationaal Monetair Fonds. Hij verwelkomde echter enige buitenlandse hulp in een poging de binnenlandse economie te stimuleren, de bronnen van hulp te diversifiëren en Burkina Faso zelfvoorzienend te maken.[6]
Zijn binnenlandse beleid omvatte hongersnoodpreventie, agrarische uitbreiding, landhervorming en het opschorten van plattelands belastingen, evenals een landelijke alfabetiseringscampagne en vaccinatieprogramma om meningitis, gele koorts en mazelen te verminderen. Sankara's gezondheidsprogramma's verdeelden miljoenen doses vaccins onder kinderen in heel Burkina Faso.[6][7][8][9] Zijn regering richtte zich ook op de bouw van scholen, gezondheidscentra, waterreservoirs en infrastructuurprojecten.[2][10] Hij bestreed de verwoestijning van de Sahel door meer dan 10 miljoen bomen te planten.[9][11][12] Sociaal gezien handhaafde zijn regering het verbod op vrouwelijke genitale verminking, gedwongen huwelijken en polygamie.[6] Sankara versterkte zijn populistische imago door de verkoop van luxe voertuigen en eigendommen van de overheid te bevelen om de kosten te verlagen. Daarnaast verbood hij wat hij beschouwde als de luxe van airconditioning in overheidskantoren en huizen van politici.[13][14] Hij richtte door Cuba geïnspireerde Comités voor de Verdediging van de Revolutie op om als een nieuwe basis voor de samenleving te dienen en de mobilisatie van het volk te bevorderen.[15] Zijn Volksrevolutionaire Tribunalen vervolgden overheidsfunctionarissen die werden beschuldigd van omkoping, politieke misdaden[12] en corruptie, waarbij hij dergelijke elementen van de staat als contrarevolutionairen beschouwde.[16] Dit leidde tot kritiek van Amnesty International vanwege mensenrechtenschendingen, waaronder de praktijk van de regering van buitengerechtelijke executies en willekeurige detenties van politieke tegenstanders.[17]
Sankara's revolutionaire programma's en hervormingen voor Afrikaanse zelfredzaamheid maakten hem tot een icoon voor veel van de door armoede getroffen landen in Afrika,[18] en de president bleef populair bij een substantieel deel van de burgers van zijn land, evenals bij die buiten Burkina Faso.[19] Maar sommige van zijn beleidsmaatregelen vervreemdden elementen van de voormalige heersende klasse, waaronder stamhoofden - en de regeringen van Frankrijk en zijn bondgenoot, Ivoorkust.[20]
Op 15 oktober 1987 werd Sankara vermoord door troepen onder leiding van Blaise Compaoré, die kort daarna de leiding van het land op zich nam. Compaoré behield de macht tot de opstand in Burkina Faso in 2014. In 2021 werd hij formeel aangeklaagd en schuldig bevonden aan de moord op Sankara door een militair tribunaal.[21]