De tweede fase is in Nederland sinds 1998 een synoniem voor de bovenbouw van de havo en het vwo en duurt van het vierde leerjaar tot en met het examenjaar. De eerste fase bestaat dan logisch gezien uit de eerste drie leerjaren van havo en vwo, ook wel onderbouw geheten. Volgens de wet houdt de tweede fase een aantal regelingen in voor de samenstelling van het voormalige 'vakkenpakket', vanaf 1998 'profielen' geheten, alsmede voor de studielast en de examenprogramma's voor elk van de schoolvakken. De onderwijsvernieuwing die gelijktijdig werd gepromoot en bekendstaat onder de naam studiehuis maakt wettelijk gezien geen deel uit van de tweede fase, maar kan door elke school naar eigen inzicht worden vormgegeven.