De tweezwaardenleer is de verdeling van de wereld in twee machtssferen: een geestelijke en een wereldlijke.[1] Elk van beide kon rechtspreken binnen zijn eigen gebied. Het zwaard staat symbool van het uitoefenen van de macht en verwijst tevens naar een vermelding van twee zwaarden in de Bijbel (Lucas 22:38). De twee machten moesten niet tegen elkaar vechten, maar elkaar versterken. Deze leer van paus Gelasius I (492-496) bouwde voort op de tweerijkenleer van kerkvader Augustinus (354–430).