In de Nederlandse stad Utrecht kent men middeleeuwse zogenoemde stadskastelen. Ze werden gebouwd als grote stenen huizen en ze verrezen vooral in of bij het handelscentrum langs de Oudegracht. Het hoge stenen hoofdgebouw kreeg veelal elementen die weerbaarheid toonden of de schijn daarvan wekten. Aangrenzend kreeg het hoofdgebouw een of meer kleinere zijhuizen waarin permanent gewoond kon worden. (Voormalige) ministerialen, adellijke of patriciërsfamilies lieten deze stadskastelen tussen ongeveer 1175 en 1500 bouwen.