Een vrije gemeente is een christelijke geloofsgemeenschap die bij geen enkel kerkverband is aangesloten. Hoewel ze bij alle stromingen binnen het christendom kunnen voorkomen, zijn vrije gemeenten vooral te vinden binnen het protestantisme en dan met name bij de evangelische beweging, de pinksterbeweging en in Nederland ook bij de bevindelijk gereformeerden.
De meeste vrije gemeenten zijn ontstaan als gevolg van lokale conflicten en kenmerken zich door een geringe nadruk op de betekenis van de kerkelijke ambten. Doordat zij veel verschillende redenen voor hun ontstaan hebben, kunnen er grote verschillen zijn tussen de diverse vrije gemeenten.