De zeemonnik, ook wel monniksvis, is een fabeldier dat nauw verwant zou zijn aan de zeebisschop, ook een onbestaand dier, en beide zouden zij afstammen van de Triton en de meermannen van het oude Mesopotamië.
Deze ‘zeeheiligen’ worden onder andere in het vierde deel van Conrad Gesners Historiae animalium beschreven. Het dier heeft een geschoren kop en het habijt van een pater. Een variant van de zeemonnik is de Chinese monniksvis; dit is een woest dier dat jonken kan doen kapseizen. Ooit zouden zeelui tijdens een storm op zee een zeemonnik hebben gevangen.