.jpg)
Een zichtas of vista is een vrij uitzicht op een fraai of karakteristiek punt langs een omkaderde lijn. De term wordt gebruikt in architectuur, stedenbouwkunde, tuinarchitectuur en landschapsarchitectuur. De bekendste zichtassen zijn groot en monumentaal, maar ook een tuinpad kan een zichtas zijn.
Zichtassen sturen de blik[1] en kunnen vele betekenissen en doelen hebben, waaronder esthetisch, artistiek, militair, cultureel, religieus of als pronkstuk. Veelvoorkomend zijn zichtassen op gebouwen en monumenten, maar ook verschijnselen zoals maanstanden en zonnewendes kunnen ermee aangewezen worden, zoals op Stonehenge, dat meerdere vista's met verschillende betekenissen heeft. De stenen van dit monument uit de jonge steentijd geven de kompasrichtingen aan, maar de processielaan die van Stonehenge via de staande stenen van Avebury naar de rivier de Avon loopt, heeft een heel andere betekenis: deze loopt over een natuurlijke richel die de richting van de zonnewendes aangeeft.[2] In dit geval is een bestaande structuur pas later benadrukt als zichtas. Dat is onder andere ook het geval bij de maliebaan die later The Mall naar Buckingham Palace werd. Enkele van de beroemdste straten ter wereld zijn echter aangelegd als zichtassen, zoals Unter den Linden in Berlijn, en de Champs-Élysées in Parijs die op het Place Charles de Gaulle door een ster van zichtassen loopt.
- ↑ Wat is de betekenis van zichtassen. www.ensie.nl. Gearchiveerd op 23 december 2019. Geraadpleegd op 23 december 2019.
- ↑ (en) Dalya Alberge, Stonehenge was built on solstice axis, dig confirms. the Guardian (8 september 2013). Gearchiveerd op 10 november 2018. Geraadpleegd op 25 november 2018.